“Als meer implementaties slagen, groeit de impact voor de patiënt vanzelf”
Maria Jacobs combineert haar baan als bestuurder van Maastro sinds 2019 met een leerstoel ‘Implementatie van innovaties in de zorg’ aan de universiteit van Tilburg. Haar onderzoek naar de meest effectieve manier om nieuwe zorginnovaties succesvol en snel te implementeren vordert gestaag. De inzichten uit haar onderzoek worden nu al toegepast bij de uitvoering van een aantal grote strategische projecten bij Maastro.
Slechts de helft slaagt
Vrijwel elke projectleider is bij de start hoopvol dat het project binnen de afgesproken tijd de eindstreep gaat halen. Maar uit het onderzoek van de groep van Maria blijkt dat bijna de helft van de innovatieve projecten in Nederlandse radiotherapiecentra flinke vertraging oploopt of de finish zelfs helemaal niet bereikt. En de patiënt dus ook niet. Daar moet verandering in komen, vindt Maria. Haar onderzoek richt zich op het verbeteren van de implementatie
van innovaties die de patiëntenzorg radicaal veranderen – zoals protonentherapie – en innovaties die iets toevoegen aan de bestaande werkwijze. Daarnaast is er speciale aandacht voor digitale innovaties. In haar onderzoek wordt gekeken naar de organisatorische randvoorwaarden en leiderschapskwaliteiten die nodig zijn om al dit soort innovaties met succes te implementeren.
Slagingskans verhogen
PhD-student Rachelle Swart onderzocht de succesfactoren bij innovaties die iets waardevols toevoegen aan de bestaande werkwijze. De relevante factoren verwerkte ze in een praktisch predictiemodel waarmee de slagingskans vooraf kan worden ingeschat – en verhoogd. Dat model is inmiddels extern gevalideerd en ook binnen Maastro zelf uitgetest met een nieuwe dataset. Het vakblad Radiotherapy and Oncology publiceerde onlangs een artikel over dit predictiemodel, dat klaar is voor gebruik.
We gebruiken het predictiemodel zelf al bij de implementatie van onze eigen strategische plannen
Goede voorbereiding
“Rachelle gaat haar eigen predictiemodel gebruiken bij de implementatie van een aantal innovaties uit ons strategisch plan”, vertelt Maria. “In de rol van programmamanager innovatie-implementatie ondersteunt ze projectleiders bij de uitvoering van hun plan. Uit het onderzoek blijkt dat de succesfactoren vooral in de voorbereidende fase zitten, dus daar
besteden we extra aandacht aan. Daarnaast hebben we een PhD-student Praew Pakuthai aangenomen die onderzoekt hoe we het management op de implementatie kunnen verbeteren. Ook die inzichten worden meteen meegenomen in de uitvoering van onze eigen strategische plannen.”
Opleidingsmethodiek
“Wat we in onze eigen strategie ook meteen gaan gebruiken, is de nieuwe opleidingsmethode die collega’s Colette Dijcks en Pascale Simons op dit moment ontwikkelen. Binnen het project TZO hebben zij een methodiek ontwikkeld die medewerkers helpt om zich innovaties sneller eigen te maken. Hun trainingsmethode is in 2023 gepresenteerd op de vakbeurs ESTRO in Wenen. En we gebruiken ‘m natuurlijk zelf ook bij onze eigen innovatie-implementaties.”
Leerzame ervaringen
“In het onderzoek van PhD-student Salina Thijssen delen we de ervaringen van de implementatie van protonentherapie: de meest radicale innovatie in de geschiedenis van Maastro. In 2022 is een artikel gepubliceerd over de uitdagingen die de afgelopen jaren op ons pad zijn gekomen. Denk aan de problemen in de zorglogistiek en de kennisdeling. Ook waren er praktische uitdagingen om mensen met een ernstige ziekte uit heel Zuid-Nederland naar Maastricht te laten
reizen voor hun behandeling. Om dit soort praktische problemen op te lossen, heb ik een grant gekregen van ZonMw voor een ACTIE-onderzoek. Samen met het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), de afdeling radiotherapie van het Radboud UMC, de Radiotherapiegroep en een aantal patiëntenverenigingen hebben we de knelpunten in de zorglogistiek en de patiëntenreis in kaart gebracht. Die knelpunten plus verbetervoorstellen hebben we inmiddels
gedeeld in een artikel in het blad Radiotherapy and Oncology en op de ESTRO 2022 in Kopenhagen.”
“PhD-student Luca Heising heeft onderzocht welke impact een radicale innovatie heeft op de rest van de organisatie. Bij ons was die impact behoorlijk groot. Want de mensen die je nodig hebt voor je protonenkliniek worden gedetacheerd vanuit de fotonenkliniek. Ons onderzoek vertelt hoe je daar beter op kunt anticiperen."
De ervaringen met de implementatie van protonentherapie delen we zodat anderen er iets van kunnen leren
AI
“Luca houdt zich ook bezig met de implementatie van Artificial Intelligence (AI) binnen de fysica. Ze onderzoekt hoeveel
vertrouwen patiënten én artsen hebben in AI. Alle succesfactoren die nodig zijn om arts en patiënt mee te krijgen in deze ontwikkeling zijn meegenomen in het onderzoek.” “Eén van de toepassingen van AI is een chatrobot die vragen van de patiënt kan beantwoorden. In nauwe samenwerking met de Universiteit Maastricht heeft Martien van Bussel onderzocht wat de toegevoegde waarde zou kunnen zijn van zo’n virtuele assistent in de oncologie.” Alle onderzoeken hebben één gezamenlijk doel voor ogen: nieuwe innovaties – hoe groot of klein ze ook zijn – snel en goed implementeren, zodat de patiënt, medewerker of organisatie er snel baat bij heeft. Hoe meer innovaties slagen, hoe groter de impact uiteindelijk wordt.
Meer weten over onderzoek op het gebied van innovatie implementatie bij Maastro? Bezoek de pagina Innovation Implementation Research (Engels).