Twee behandeltechnieken verenigen; de heilige graal
Het hematologieteam heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan behandelinnovaties voor de (non-)Hodgkinlymfoompatiënten. Bij deze overwegend jonge patiëntengroep met een goede prognose kunnen al na enkele jaren late effecten optreden door de behandeling. Voorbeelden hiervan zijn een verhoogde kans op kransslagaderlijden en het ontstaan van tweede tumoren in de borst of de longen. Hoewel de bestralingstechnieken al veel beter zijn geworden, streeft het team ernaar om de bestralingsdosis in de gezonde organen nog verder te verlagen. Hier zijn ze op meerdere fronten in geslaagd.
Indra Lubken, Richard Canters en Bastiaan Ta over de innovaties in hun team.
Breath-hold
Een lymfoom is een kwaadaardigheid van het lymfesysteem die overal in het lichaam kan zitten, waaronder in de borstkast. Bij bestraling van het lymfoom komt de dosis in het omliggend gezond weefsel terecht, waaronder het hart, de longen en de borsten. Om de patiënt nauwkeurig te kunnen positioneren wordt het optical surface tracking system van C-RAD gebruikt. Dat is niet nieuw binnen Maastro. In 2019 werd het C-RAD systeem in studieverband al gebruikt voor borst- en longpatiënten. Dit zorgt dat er voor dat de patiënt nauwkeuriger en in een stabielere bestralingshouding kon worden bestraald. Vervolgens werd dit uitgerold naar de kliniek. Het C-RAD systeem ondersteunt de patiënt met een Virtual Reality bril, waarbij hij live kan zien hoeveel hij meer of juist minder adem moet inhouden om op de juiste inademingsstand te komen. Dit kan tot op de millimeter nauwkeurig. Tegelijkertijd neemt het C-RAD systeem elke beweging waar. De bestraling stopt onmiddellijk bij een te grote afwijking. Dit heeft ook een groot voordeel voor de patiënt: meer eigen regie, waarbij de breath hold goed vol te houden is.
Indra Lubken, radiotherapeutisch laborant: ’We zijn trots om te zien dat we deze nieuwe onze doelen hebben bereikt. De behandelkwaliteit is nu aanzienlijk verhoogd‘.
Richard Canters, klinisch fysicus: ‘Het bestralen in breath-hold met C-rad monitoring geeft ons de mogelijkheid om een forse marge-reductie door te voeren, en zo minder gezond weefsel te bestralen.’
Protonentherapie
‘Parallel aan de breath holdtechniek zijn we een deel van de lymfoompatiënten met protonenbestraling gaan behandelen’, laat Bastiaan weten. Ook deze techniek kan zorgen voor een reductie van de dosis in hart, longen en borsten. De protonenbestraling wordt vooralsnog in ‘vrije ademhaling’ uitgevoerd. De breath-hold kan technisch gezien op het protonentoestel. Omdat beide technieken aan elkaar gewaagd zijn, worden voor deze patiëntengroep drie plannen gemaakt.
Bastiaan: ’Door deze directe vergelijking kunnen we voor elke individuele patiënt het beste plan op maat kiezen. Hiermee hebben we twee goede innovatietechnieken in ons arsenaal.’
Kwaliteitsslag in voorbereiding
Om deze twee innovaties goed uit te voeren, is een zeer uitgebreide voorbereiding nodig. Er is een hele serie CT-scans per patiënt nodig, voor zowel het fotonen- als protonenplan. Daarnaast komen patiënten twee keer voor de CT-scans. Deze worden dan per stuk ingetekend en in meerdere ademfases. Daarna maken de laboranten drie plannen. Al met al vergt elke patiënt veel werk en tijd. Door continu kritisch te kijken naar het voorbereidingsproces en flexibel bij te sturen, is het gelukt om dit complexe proces in te korten en verder te stroomlijnen. Dat heeft geresulteerd in een voorbereidingsflow die voor iedereen, inclusief de patiënt, logistiek veel effectiever is. De doorlooptijd voor de patiënt is behoorlijk verkort.
Protonen in breath-hold - de heilige graal
Wat is de volgende stap? ‘Waar we naar streven, is om de twee technieken te gaan verenigen: motion management breath hold in combinatie met de protonentherapie’, aldus Bastiaan. Als het team hierin slaagt, dan is Maastro waarschijnlijk uniek qua behandelinnovatie. ‘Dit zal dan zonder meer de beste techniek zijn, waarbij je een even goed kans op genezing hebt, met nog minder bijwerkingen op lange termijn’. Mooi werk in het vooruitzicht.