Protonentherapie toegankelijker: hoe één script het verschil maakt

Toen Marta Bogowicz in 2021 begon bij Maastro als innovatie fysicus, had ze nauwelijks de tijd om haar werkplek in te richten voordat ze met een complexe uitdaging werd geconfronteerd. Een deel van de patiënten met tumoren in het hoofd-halsgebied kon niet in aanmerking komen voor protonentherapie, ondanks dat deze geavanceerde behandeling aanzienlijk minder bijwerkingen biedt. De reden? Een tekort aan flexibiliteit in de software die het behandelplan bepaalt.

Marta zag hier niet alleen een probleem, maar ook een kans. Met vastberadenheid begon ze aan een project dat haar uiteindelijk anderhalf jaar aan programmeren, testen en verfijnen zou kosten. Het resultaat? Een baanbrekend softwarescript dat de deur opent voor patiënten die voorheen nét buiten de criteria vielen. Dankzij haar werk kunnen deze ‘net-niet-patiënten’ nu wél worden behandeld met protonenstraling, een prestatie die Marta een welverdiende Maastro Award opleverde.


Een onverwachte eer
“Ik heb ontzettend genoten van het werk aan dit project,” vertelt Marta enthousiast. “De resultaten waren voor mijzelf al een beloning, maar dat mijn collega’s mij nomineerden voor de Maastro Award was een totale verrassing. Het voelt als een groot compliment.” Het compliment bleef niet beperkt tot haar directe omgeving. Softwareleverancier RaySearch en protonenapparaat-fabrikant Mevion toonden ook interesse in haar script. “Dat mijn werk hen inspireert, is misschien nog wel de grootste eer.”


Het probleem: nét niet genoeg voordeel
De uitdaging die Marta aanging, was allesbehalve simpel. Zorgverzekeraars vergoeden protonentherapie alleen als de voordelen ten opzichte van een standaard fotonenbehandeling groot genoeg zijn. Voor patiënten met hoofd-hals-tumoren betekende dat regelmatig dat ze nét een paar procent tekortkwamen in de vergelijking van behandelplannen. “Het was enorm frustrerend,” legt Marta uit. “Het voordeel was er wel degelijk, maar niet groot genoeg om aan de criteria te voldoen. Terwijl de bijwerkingen, zoals een droge mond, slikproblemen en gebitsklachten, een enorme impact kunnen hebben op het dagelijkse leven. En die konden we voorkomen.”


Meer flexibiliteit in de software
Collega’s vermoeden al langer dat de technologie in staat zou moeten zijn om die paar procent extra te leveren. Maar dat vereiste een aanpassing in het softwareprogramma dat de protonenstraal aanstuurt. Hier kwam Marta in beeld. Haar missie: het softwareprogramma net iets flexibeler maken, zodat de bestraling nog nauwkeuriger gericht kon worden, met minder dosis op gezond weefsel.

“Ons protonenapparaat van Mevion heeft een unieke module die de dosis op omliggende organen kan verlagen,” vertelt Marta. “Maar de interactie tussen die module en het softwareprogramma RayStation was niet optimaal. Dat was mijn startpunt.”


De weg naar succes
Het project vroeg om geduld en vasthoudendheid. Anderhalf jaar lang schreef, verfijnde en testte Marta haar script. Begin 2023 was het eindelijk zover: de eerste patiënten werden behandeld met de nieuwe software. Sindsdien hebben tien hoofd-hals-patiënten, die eerder niet in aanmerking kwamen voor protonentherapie, deze behandeling ontvangen. De resultaten zijn indrukwekkend.

“De impact van deze kleine aanpassing is enorm. Het voelt geweldig om te zien wat we hebben bereikt,” zegt Marta met een trotse glimlach.


Toekomstperspectieven
De resultaten van Marta’s werk blijven niet onopgemerkt. Leveranciers RaySearch en Mevion onderzoeken nu samen met haar team hoe het script een standaard onderdeel kan worden van RayStation. “Als dat lukt, kunnen nog veel meer patiënten profiteren van deze verbeteringen,” legt Marta uit. En wie weet? Misschien opent dit script de deur voor vergelijkbare aanpassingen bij andere tumorsoorten.

Met haar werk heeft Marta niet alleen een technische barrière doorbroken, maar ook laten zien hoe innovatie levens kan veranderen. Haar verhaal is een bewijs van wat mogelijk is wanneer expertise, doorzettingsvermogen en samenwerking samenkomen.

Share