Urologie

Radiotherapie bij prostaatkanker

Prostaatkanker kan op verschillende manieren behandeld worden. Er kan gekozen worden voor waakzaam wachten, een chirurgische ingreep, hormoontherapie of radiotherapie (uitwendig of inwendig, de zogenaamde brachytherapie). Behandelingen kunnen ook gecombineerd of tegelijkertijd aangeboden worden. Hieronder vertellen we u meer over de uitwendige en inwendige radiotherapie (behandeling door middel van bestraling).

Waarom bestraling?

Een kwaadaardige tumor is een gezwel dat kan ingroeien in de omringende weefsels. Via bloed- en lymfebanen kan een tumor ook uitzaaien naar plaatsen elders in het lichaam. Na een operatie kan de tumor terug groeien in het oorspronkelijke gebied, ook al lijkt het volledig weggehaald te zijn door de chirurg.

In een kwaadaardige tumor is het erfelijk materiaal, het DNA, verstoord. Het uitgangspunt van radiotherapie is dat het DNA van de tumorcellen door de bestraling beschadigd raakt. Gezonde, normale cellen herstellen hierna weer snel, maar tumorcellen kunnen van deze beschadiging van het DNA niet goed herstellen. Door vaak te bestralen krijgt de tumorcel niet de gelegenheid zich te herstellen en sterft deze uiteindelijk af.

Uitwendige bestraling

Bij uitwendige bestraling bevindt het bestralingstoestel zich buiten het lichaam en wordt het te behandelen gebied door de huid heen bestraald. De straling waarmee u behandeld gaat worden, is een elektrisch opgewekte straling. Het opwekken van deze straling gebeurt in het bestralingstoestel, de lineaire versneller. Hierin worden elektronen opgewekt, waar een enorm hoge snelheid aan wordt gegeven. Elektronen kunnen in het toestel ook omgevormd worden tot fotonen. Fotonen kunnen dieper in het lichaam doordringen. Door de hoge energie is het mogelijk om met heel gerichte stralingsbundels te behandelen.

Voorafgaand aan de bestraling worden er driedimensionale röntgenfoto’s gemaakt op de (PET-) CT-scanner. Dit is nodig om precies uit te kunnen rekenen hoe de tumorcellen zo optimaal mogelijk bestraald kunnen worden met zo min mogelijk belasting van het gezonde weefsel. Dit heet het bestralingsplan.

Het bestralingstoestel kan in een hele cirkel om u heen draaien, zodat u uit elke gewenste hoek bestraald kunt worden. In de kop van het bestralingstoestel zitten afdekkingslamellen, waarmee de delen afgeschermd kunnen worden waar de straling niet mag komen. Deze afdekkingslamellen hoort u schuiven als u op de behandeltafel onder het toestel ligt.

Van de bestraling voelt u niets. De bestraling duurt slechts enkele minuten. Afhankelijk van het individuele bestralingsschema wordt u gedurende een periode van één tot zeven weken bestraald.

Bij uitwendige bestraling bent u niet radioactief tijdens of na de bestraling. De straling wordt niet opgeslagen in het lichaam.

Inwendige bestraling (brachytherapie)

Brachytherapie betekent letterlijk “van dichtbij behandelend”. Dit in tegenstelling tot teletherapie (uitwendige bestraling) hetgeen letterlijk betekent “van op afstand behandelen”. Bij brachytherapie wordt wel gebruik gemaakt van radioactief materiaal. Voor meer informatie verwijzen we u naar de aparte brochure over brachytherapie bij prostaatkanker.