Met een microscoop niet te missen
Al geruime tijd behandelt Maastro prostaatkankerpatiënten met de Salvage High Dose Rate (HDR) brachytherapie (= inwendige bestraling). Patiënten die eerder bestraald werden op hun prostaat en een teruggekeerde prostaatkanker ontwikkelen hebben hier enorme baat bij. Daarnaast kunnen patiënten, die al eerder bestraling kregen vanwege een kanker in de buurt van de prostaat zoals blaas- en endeldarmkanker, ook nog behandeld worden voor prostaatkanker. Het gaat hier in beide gevallen om patiënten die doorgaans elders uitbehandeld zijn. Vorig jaar is het brachytherapie team nog een stap verder gegaan met het verfijnen van deze techniek. Door het transperineaal systematisch afnemen van biopten wordt het mogelijk om op minuscuul niveau vast te leggen waar nog deeltjes rest tumor zitten en deze vervolgens ook te behandelen, waardoor de patiënt een nog grotere kans op genezing heeft.
Ben Vanneste en Evert van Limbergen behandelen prostaatkankerpatiënten met HDR brachytherapie.
Transperineale template biopten
De nieuwe manier van vastleggen om te zien welke regio’s rondom de prostaat kankervrij zijn en welke zijn aangetast is de zogenaamde 'transperineale template biopten methode'. Een biopt is een stuk weefsel uit het orgaan. Het template is vergelijkbaar met een soort rooster met coördinaten, waar af te lezen is op welke coördinaten zich tumorresten bevinden. Evert: “Er worden systematisch biopten afgenomen van alle regio’s van de hele prostaat, niet alleen rondom de tumor, ook van voor tot achter. Deze bijkomende procedure stelt ons in staat om op microscopisch niveau te zien op welke plekken er rest tumor zit en waar er geen kanker zit. Dit is niet altijd via de normale beeldvorming waarneembaar”, licht Ben toe. “Voorheen maakten we enkel gebruik van geavanceerde scans, en bestond er nog de kans dat er rest tumor zat die niet waargenomen werd. Onze behandeling is hiermee een stuk verbeterd, want door het afnemen van deze grote reeks biopten kunnen we weten of daar echt geen kanker zit, we behandelen dus wat te zien is op de scan én wat de biopten laten zien. De kans dat je dan nog kanker mist, is daardoor weer een stuk kleiner.” Het afnemen van de biopten gebeurt in samenwerking met het MUMC+.
Voordelen voor de patiënt
Waar voorheen maar enkele biopten werden afgenomen, wordt dat nu gedaan van de hele regio van de prostaat. Dit levert ruimtelijke informatie van de tumorverspreiding op, oftewel een gedetailleerdere manier van kijken, waardoor de kans op het missen van de kanker velen malen kleiner wordt. Evert: “We kunnen nu op microscopisch niveau kijken.” Door deze techniek wordt niet alleen duidelijk dat er nog kanker zit, maar laat precies zien waar. Daarnaast zorgt deze nieuwe techniek ervoor dat er niet door de bestraalde darm wordt geprikt, maar door de huid, waardoor er geen risico bestaat om een gat in de darm te maken dat moeilijk geneest. “Deze extra procedure maakt het behandeltraject wel iets uitgebreider, maar verhoogt de veiligheid voor de patiënt”, aldus Ben.
Behandeling op scherpst van de snede
Deze behandelmethode vergt uiterste precisie. Wordt er te veel bestraald, neemt het risico toe op belangrijke bijwerkingen, wordt er daarentegen te weinig bestraald, komt de kanker terug. Evert: “Het moet precies juist zijn. Omdat de prostaat al bestraald is, is dit echt heel delicaat. Je wilt niet meer hoeven te her-behandelen.” Deze gloednieuwe techniek is een vooruitgang in de geneeskunde waarmee hij verwacht om succesvoller te behandelen op het scherpst van de snede. Trots blikt Evert terug. Trots dat de lat ieder jaar weer iets hoger wordt gelegd. En dat er telkens een verbeterslag wordt aangebracht in de behandelmethode voor de groep patiënten waar dat nodig is. Evert: “Over de jaren heen bouwen we meer en meer expertise op en leren we ervan om weer verder te groeien.” Ben vult zijn collega aan: “Een mooi voorbeeld van doorzettingsvermogen. Je mag niet op de lauweren gaan rusten, het is nooit genoeg. De bijwerkingen moeten omlaag en de genezingskans omhoog. Je wilt het onderste uit de kan halen, dát is 'in de beste handen'.