Onderzoek: Shared decision-making in oncology: challenges and opportunities

Een belangrijke conclusie is dat het succes van samen beslissen niet alleen afhangt van de arts, maar van de gehele structuur van de zorg. Artsen moeten tijd en ruimte creëren en het is gebleken dat dit voor artsen een uitdaging is. Samen beslissen gaat niet over tijd en ruimte, maar te meer hoe we ervoor kunnen zorgen dat patiënten weten dat ze een keuze hebben en hen erbij betrekken. Dit was dan ook hoofdzakelijk het doel van het onderzoek om het perspectief van patiënten mee te nemen in consulten. Daarbij rees de onderzoeksvraag hoe een keuzehulp ontwikkeld kan worden die voldoet aan de eisen van de gebruiker en aan de klinische normen?

Om patiënten bij het besluitvormingsproces te betrekken, moet hun relevante, nauwkeurige en gemakkelijk te begrijpen klinische informatie worden verstrekt en moet een dialoog worden aangegaan om hun waarden en wat voor hen belangrijk is te achterhalen. Dit vereist dat clinici vertrouwd raken met nieuwe vaardigheden en informatie hulpmiddelen. Patiënten willen een actieve rol spelen maar vinden dit dikwijls een uitdaging. Ze gaan uit van de kennis van de arts en nemen zijn advies, wat voor hen beste behandelkeuze is, over. Keuzes maken is moeilijk, zeker op het klinisch vlak. De voorkeuren van de patiënt kunnen dan van grote invloed zijn op de behandelkeuze, maar ook het kennisniveau van de persoon speelt een grote rol, begrijpt hij zijn keuzes?

Gebruikersgerichte ontwerpmethoden kunnen de kans vergroten dat een keuzehulp accuraat, aanvaardbaar en gebruiksvriendelijk is. De uitdaging blijft om keuzehulpen te integreren in het klinische traject, gezien de drukke werklast van de clinicus, de lage gezondheidsgeletterdheid en de behoefte aan betere communicatie tussen patiënten en de kliniek.

In het onderzoek is een keuzehulp prototype gebouwd voor prostaat kankerpatiënten. Omdat er bij prostaatkanker diverse behandelopties zijn, was dit een ideaal uitgangspunt een keuzehulp toe te passen. Ontdekt werd dat het verstrekken van accurate en gemakkelijk te begrijpen klinische informatie aan patiënten slechts een aspect van het proces is. De andere factor is een vertrouwensvolle omgeving die patiënten voldoende tijd biedt om al hun opties te overwegen en perspectieven te delen met een veelheid aan clinici, zowel specialisten als huisartsen.

Waardevolle informatie kwam ook uit een onderzoek naar samen beslissen in een Deens kankerziekenhuis (Vejle Hospital). Hierin komt naar voren dat door artsen te betrekken bij de ontwikkeling van keuzehulpen voor patiënten en hen een opleiding in samen beslissen te geven er een gevoel van eigenaarschap en empowerment kan ontstaan en dat dit de implementatie kan verbeteren. De papieren keuzehulp die werd ingezet in het Deense ziekenhuis was gestructureerd volgens de belangrijkste stappen van het samen beslissen proces en werd uitsluitend gebruikt tijdens consultaties, zodat de artsen werden ondersteund bij het in de praktijk brengen van hun samen beslissen training. Deze aanpak is complementair aan Maastro’s digitale Patient Decision aids (PDA’s) en onze resultaten bieden een eerste stap naar de ontwikkeling van een hybride PDA die de sterke punten van zowel digitale als papieren PDA-formaten combineert.