Waarborging kwaliteit en patiëntveiligheid in de radiotherapie
Om de kwaliteit en veiligheid van de radiotherapie en oncologie in Europa te waarborgen werd in 2016 onder de vlag van de ESTRO (European Society for Therapeutic Radiology and Oncology) de kwaliteitscommissie ROSQC (Radiation Oncology Safety and Quality Committee) opgericht. Deze commissie houdt zich naast kwaliteit bezig met patiëntveiligheid en opereert enerzijds regelgevend, anderzijds informerend en faciliterend. Hiervoor worden niet alleen radiotherapie professionals binnen Europa geconsulteerd, maar ook ver daarbuiten. Zo werkt de commissie samen met specialisten uit Canada en de Verenigde Staten op het gebied van onderwerpen als cyberaanvallen en artificiële intelligentie. Dit zijn misschien niet de eerste thema’s waaraan je denkt bij patiëntveiligheid, maar juist op deze gebieden volgen de ontwikkelingen zich in rap tempo op.
Aandachtsgebieden
Aan het roer van de ESTRO/ROSQC kwaliteitscommissie staat Maastro’s eigen coördinator kwaliteit en patiëntveiligheid, Petra Reijnders. Samen met leden uit o.a. Ierland, Frankrijk, Zwitserland, Kroatië, Canada en de VS houden zij zich bezig met de volgende thema’s:
- Cyberaanvallen in radiotherapie
- Risicomanagement en incidentmelding
- Stralingsbescherming
- Nieuwe technologieën
Scholing in gebruik van risicomanagement systemen
ESTRO organiseert en ontwikkelt daarnaast diverse cursussen. Zo is Petra Reijnders co-director van de cursus risicomanagement die dit jaar in Dublin plaatsvindt en aankomend jaar in Praag. Door middel van workshops en presentaties schoolt Petra mensen in het gebruik van risicomanagement systemen. Petra was de eerste patiënt veiligheid manager in Nederland en die onderzoek deed naar bruikbare risico managementsystemen voor de zorg. Petra vult aan: “Maastro is koploper op het gebied van patiëntveiligheid. In de loop der jaren hebben we veel initiatieven rondom dit onderwerp geïnitieerd en ontwikkeld. Neem bijvoorbeeld het opzetten van PRISMA RT. Dit is een landelijke samenwerking, voorheen vereniging bestaande uit zestien radiotherapeutische- en protonen-instellingen die samenwerken en kennis en ervaringen delen gebied van patiëntveiligheid. Ook SAFER, een methode die risico’s identificeert en vermindert, werd door Maastro geïntroduceerd in de radiotherapie. Inmiddels is dit een bekende en veelgebruikte methode om risicoanalyses te maken in zorginstellingen.”
Maastro is koploper op het gebied van patiëntveiligheid.
Dataveiligheid
De trein met ontwikkelingen en trends op gebied van radiotherapie dendert door; IT-processen worden in toenemende mate veel dominanter in de zorg. Dataveiligheid is daarom een belangrijk thema. Petra licht toe: “Eigenlijk alles wat je met techniek probeert ‘op te lossen’ brengt weer andere problemen met zich mee. Neem bijvoorbeeld de risicoanalyse van techniek. Hoe ga je iets controleren dat zelflerend is zoals artificiële intelligentie? Dat zijn belangrijke vraagstukken waarmee we ons momenteel bezighouden. In de VS zijn ze op dit gebied vaak verder dan in Europa. Daar loopt al jaren het initiatief Breaking the rules for better care, waarbij er gekeken wordt of bepaalde regels nog zinvol zijn om zorg nog veiliger, effectiever en beter te maken. We kijken daarom ook nauwgezet naar de uitkomsten, die we vervolgens in Europa kunnen toepassen.”
Veiligheid zijn de medewerkers!
Organisatiecultuur met focus op patiëntveiligheid
Een belangrijk aspect van patiëntveiligheid is en blijft de organisatiecultuur. Bij Maastro wordt daaraan veel aandacht besteed. Petra: “We trainen we onze medewerkers om risico bewust en alert te zijn én om melding te maken van verdachte situaties. Dat begint al tijdens de introductie, wanneer je nieuw in dienst komt. Gedurende het eerste jaar worden medewerkers zoveel mogelijk begeleid. Ook kijken we naar persoonlijke veiligheidsmaatregelen en een gezonde levensstijl, waarbij aandacht is voor een goede nachtrust en gezond eten. Om veiligheid in onze cultuur in te bedden en medewerkers bewust hiermee bezig te laten zijn communiceren we zoveel mogelijk. Er vinden safety-awareness trainingen plaats en er worden regelmatig intervisies gehouden. Mijn motto is: Veiligheid zijn de medewerkers!”