Gynaecologie

Waarom bestraling?

Een kwaadaardige tumor is een verzameling cellen die zich steeds blijven vermenigvuldigen waardoor ze op termijn omliggende weefsels kunnen beschadigen of via bloed- en lymfebanen kunnen uitzaaien. Na een operatie kan de tumor terug groeien in het oorspronkelijke gebied, ook al lijkt het volledig weggehaald te zijn door de chirurg.

In een kwaadaardige tumor is het erfelijk materiaal, het DNA, verstoord. Het uitgangspunt van radiotherapie is dat het DNA van de tumorcellen door de bestraling beschadigd raakt. Gezonde, normale cellen herstellen hierna weer snel, maar tumorcellen kunnen van deze beschadiging van het DNA niet goed herstellen. Door vaak te bestralen krijgt de tumorcel niet de gelegenheid zich te herstellen en sterft deze uiteindelijk af.

Uitwendige bestraling

Bij uitwendige bestraling bevindt het bestralingstoestel zich buiten het lichaam en wordt het te behandelen gebied door de huid heen bestraald. De straling waarmee u behandeld gaat worden, is een elektrisch opgewekte straling. Het opwekken van deze straling gebeurt in het bestralingstoestel, de lineaire versneller. Hierin worden elektronen opgewekt, waar een enorm hoge snelheid aan wordt gegeven. Elektronen kunnen in het toestel ook omgevormd worden tot fotonen. Fotonen kunnen dieper in het lichaam doordringen. Door de hoge energie is het mogelijk om met heel gerichte stralingsbundels te behandelen.

Voorafgaand aan de bestraling worden er röntgenfoto’s gemaakt op de
CT (PET)-scanner. Dit is nodig om precies uit te kunnen rekenen hoe de tumor zo optimaal mogelijk bestraald kunnen worden met zo min mogelijk belasting van het gezonde weefsel. Dit heet het bestralingsplan.

Het bestralingstoestel kan in een hele cirkel om u heen draaien, zodat u uit elke gewenste hoek bestraald kunt worden.
In de kop van het bestralingstoestel zitten afdekkingslamellen, waarmee de delen afgeschermd kunnen worden waar de straling niet mag komen. Deze afdekkingslamellen hoort u schuiven als u op de behandeltafel onder het toestel ligt.

Van de bestraling voelt u niets. De bestraling duurt slechts enkele minuten. Afhankelijk van het individuele bestralingsschema wordt u gedurende een periode van één tot zeven weken bestraald.

Bij uitwendige bestraling bent u niet radioactief tijdens of na de bestraling. De straling wordt niet opgeslagen in het lichaam.

Inwendige bestraling (brachytherapie)

Brachytherapie betekent letterlijk “van dichtbij behandelend”. Dit in tegenstelling tot teletherapie (= uitwendige bestraling) hetgeen letterlijk betekent “van op afstand behandelen”. Bij brachytherapie wordt gebruik gemaakt van radioactief materiaal. Dit wordt in de tumor gebracht waarna straling uit het radioactieve materiaal vrijkomt. Het radioactieve materiaal wordt met speciale apparatuur en met speciale technieken in de juiste positie gebracht. Dit gebeurt soms onder narcose (gedurende ongeveer een half uur) als bijvoorbeeld een katheter in de baarmoederholte gebracht moet worden. Vaak is een narcose echter niet nodig zoals bij het inbrengen van een katheter in de vagina bij de behandeling van baarmoederkanker. Omdat de straling van binnen in de tumor gegeven wordt en dus niet van buitenaf door gezonde structuren (zoals de darmen of de blaas) heen hoeft te gaan kan deze zeer intensief zijn. Een inwendige bestraling duurt tussen de tien en vijftien minuten.

Mogelijk wordt u alleen uitwendig bestraald, of alleen inwendig, of zowel uitwendig als inwendig. Dit hangt zowel af van de soort kanker die behandeld wordt alsook van het stadium van de kanker.

Hyperthermie

Mogelijk wordt de uitwendige bestraling gecombineerd met hyperthermie. Hyperthermie is een behandeling door middel van een verhoogde temperatuur (42 – 43 C). Deze behandeling wordt in Rotterdam, in samenwerking met het Erasmus MC Kanker Instituut uitgevoerd. Wanneer deze behandeling voor u van toepassing is, zal de arts u hierover informeren.